Η Αθηνά Τσιλύρα στο DNA of Arts!!!!!
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Τσομπανόπουλο.
Μια από τις ωραιότερες παραστάσεις των τελευταίων χρόνων, έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν οι Θεσσαλονικείς στο Θέατρο Αθήναιον, από 18/3 και για 3 εβδομάδες. Πρόκειται για την ΠΝΙΓΜΟΝΗ σε διασκευή και σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά. Επικεφαλής του εξαιρετικού θιάσου, στο ρόλο της δεσποτικής μητέρας, η κυρία Αθηνά Τσιλύρα, την οποία ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου έκανε να μιλήσεισ τη σελίδα μας!
- Τα τελευταία χρόνια σας συναντούμε στο Θέατρο Vault. Θα ήθελα να μου κάνετε μια αποτίμηση αυτής της περιόδου της καριέρας σας.
- Είμαι 3 χρόνια στο Vault. Ξεκινήσαμε με το « Η μαμά μου ποτέ δεν πεθαίνει» που είναι ένα βιβλίο της Castillon, κάποιοι μονόλογοι. Έτσι γνώρισα και το Δημήτρη Καρατζιά. Το έργο είχε να κάνει με τη σχέση μάνας- κόρης. Πήγε πάρα πολύ καλά επίσης. Δύο χρόνια. Είμαστε περίπου τα ίδια πρόσωπα, που είμαστε και σήμερα στην Πνιγμονή, με κάποιες αλλαγές. Μετά, κάνω τώρα στην Αθήνα Δευτερότριτα, στο Θέατρο Βικτώρια, ένα έργο που έχει γράψει ο κύριος Καρατζιάς, το « Αρκετά πια με την Αντέλα». Είμαι η Μαρτύριο, η αινιγματική αυτή κόρη, που έχει και το σωματικό πρόβλημα μετά από 50 χρόνια, η οποία ξετυλίγει αυτό το κουβάρι. Είναι μια φανταστική ιστορία. Ένα πρωτότυπο έργο του κυρίου Καρατζιά. Εξηγεί το λόγο που οδήγησε την Αντέλα στην αυτοκτονία. Μετά από αυτό, ήρθε η Πνιγμονή. Εγώ, είμαι λίγο περίεργη στο να πειράζουν τα κλασσικά έργα, είμαι πολύ προσεκτική. Αυτό ήταν και από τα αγαπημένα μου έργα, άλλωστε είναι από τα αριστουργήματα του Λόρκα « Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα». Η διασκευή, έγινε με πάρα πολύ σεβασμό απέναντι στο έργο του Λόρκα. Είναι μεταφορά, από την Ισπανία όπου είναι τοποθετημένο από τον Λόρκα, στην Τουρκία, για να μιλήσει ο κύριος Καρατζιάς για τους λιθοβολισμούς αυτών των γυναικών. Έχει γράψει λοιπόν 4 επιπλέον σκηνές, που μου άρεσαν πάρα πολύ και είναι έτσι δομημένες, χωρίς να πειράζουν ούτε το ύφος του Λόρκα, ούτε τη γλώσσα. Βρήκα αυτή τη μεταφορά πολύ έξυπνη και ενδιαφέρουσα.
- Που αποδίδετε την τεράστια επιτυχία της Πνιγμονής αυτά τα δύο χρόνια;
- Κατ’ αρχήν και στη θεματολογία και στη διασκευή. Είναι μια παράσταση που έχει αλήθεια και η αλήθεια πάντα έχει δύναμη. Είναι ένα ρεαλιστικό ανέβασμα που ειλικρινά σας το λέω, έχει πάρα πολύ κόπο και μόχθο. Δουλεύαμε περίπου 4,5 μήνες, γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο και επώδυνο και για μας, να βρούμε τον τρόπο να κατακτήσουμε αυτά τα πράγματα. Σοκάρει λίγο. Και δεν το λέω εγώ, το βλέπουμε στις αντιδράσεις των ανθρώπων. Πήγε πολύ καλά. Αλλά η αλήθεια είναι ότι στην Αθήνα, είχαμε χρόνο. Δεν είχαμε διαφημιστικό τρόπο να μαθευτεί η παράσταση. Έγινε από στόμα σε στόμα γνωστή. Εδώ στη Θεσσαλονίκη που είμαστε για τρεις βδομάδες, ελπίζω να έχει τη φόρα και να μαθευτεί γρήγορα.
- Ήδη ακούγεται ως μια από τις καλύτερες παραστάσεις.
- Χαίρομαι πάρα πολύ γι’ αυτό. Ο κόσμος δυσκολεύεται πάρα πολύ οικονομικά. Καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο να έρθει και να πληρώσει ένα εισιτήριο. Μετράει τα χρήματά του. Αλλά η τέχνη και το θέατρο, είναι ευφορία ψυχής. Το έχουμε ανάγκη. Όπως έχουμε ανάγκη να ακούσουμε μουσική, να διαβάσουμε ένα βιβλίο. Από αυτά θα πάρουμε δύναμη. Πολλές φορές λέω, ότι είναι προτιμότερο κάποιος να πληρώσει ένα ποσό για να δει μια παράσταση, παρά να κάνει κάτι άλλο. Αν είναι μια καλή παράσταση, η ανταλλαγή συναισθημάτων που γίνεται, σε πλουτίζει πάρα πολύ. Όταν έχει αλήθεια μια παράσταση, πραγματικά σε γεμίζει, σε κάνει πιο δυνατό άνθρωπο.
- Είπατε στη συνέντευξη τύπου, ότι σας ενδιαφέρει το θέατρο που δίνει γροθιά στο στομάχι.
- Εγώ έτσι μόνο βλέπω το θέατρο. Ξέρετε, επειδή έχουν γίνει πάρα πολλά, προσπαθούμε όλοι ηθοποιοί, σκηνοθέτες, παραγωγοί, να πάμε τα πράγματα πιο μπροστά, να γίνουν πιο μοντέρνα. Πολλές φορές, βλέπω παραστάσεις, που τις θεωρώ ως ανταλλαγή ιδεών. Καλό είναι να υπάρχουν ωραία σκηνικά και κοστούμια, αλλά εμένα προσωπικά δε μου λέει κάτι. Θέλω να μου γυρίσει το στομάχι, να αισθανθώ πράγματα, να νιώσω ότι κάτι γίνεται. Έτσι νιώθω το θέατρο και δεν το θεωρώ και καθόλου ξεπερασμένο αυτό. Είναι σαν να αναπνέεις οξυγόνο ή σαν να πίνεις ένα ποτήρι νερό. Δε μπορείς χωρίς αυτό. Οι άνθρωποι είναι δομημένοι έτσι, ώστε να δέχονται και να παίρνουν αισθήματα. Αυτή είναι η δουλειά του θεάτρου. Η τέχνη δεν είναι για να δώσει απαντήσεις. Μπορεί να σε βοηθήσει, να σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, αλλά και μόνο ότι συμβάλλει στο να περάσει ένα δίωρο και να ξεχάσεις είναι πολύ σημαντικό. Τα λόγια που άκουγα από τους ανθρώπους που ερχόντουσαν να δουν την παράσταση, ήταν απίστευτα. Τώρα ήμουν σε μια εκπομπή στο ραδιόφωνο (σσ. Real FM) και μου είπε η κοπέλα που κάνει την εκπομπή ( εννοεί την κυρία Σαπφώ Ματσιώρη) ότι δίπλα της ήταν ένα ζευγάρι στην παράσταση που έλεγε « Κοίτα να δεις κι εγώ πόσα πράγματα έχασα, λόγω της πίεσης που δέχτηκα στη ζωή μου.». Αυτό και μόνο να μπορέσουν οι ηθοποιοί από εκεί πάνω να το περάσουν στον κόσμο, είναι για μένα το πιο σημαντικό. Δε θέλω να υπάρχει απόσταση. Αλλιώς δε βρίσκω και νόημα ούτε να δω παράσταση και πολύ περισσότερο να παίξω. Θέλω να είμαστε μαζί. Εκείνοι να παίρνουν και εγώ να μπορώ να τους δίνω.
- Πόσο μπορεί να σας επηρεάσει ο ρόλος που υποδύεστε;
- Δε με επηρεάζει. Γιατί, στην πορεία έμαθα να το βλέπω όχι ως κάτι τρομακτικό και δύσκολο. Εκτίθεσαι τόσο πολύ εκεί πάνω, που αν το σκεφτείς, δε μπορείς να ανοίξεις το στόμα σου. Το βλέπω σαν παιχνίδι. Δε με ενδιαφέρει πώς θα φανώ, τι θα πουν οι άλλοι…Με νοιάζει να περνάω εγώ καλά. Είναι ταξίδι προσωπικό, της ψυχής μου. Μπαίνω μέσα και βουτάω, αφού έχω δουλέψει πάρα πολύ βέβαια. Πιστεύω ότι και ο πιο ταλαντούχος άνθρωπος, αν δε δουλέψει, θα παραμείνει εκεί, δεν πρόκειται να πάει παραπέρα. Πρέπει να κάνεις μια δουλειά, πέρα από τα όριά σου, να βασανίζεις τον εαυτό σου. Έτσι δεν παραδίνεσαι εύκολα. Αρχίζουν να βγαίνουν από μέσα σου δυνάμεις που δεν έχεις υπολογίσει ότι υπάρχουν. Παίζουμε σαν παιδιά και φτιάχνουμε μαγικά πράγματα.
- Θα μπορούσατε να δικαιολογήσετε τη συμπεριφορά της ηρωίδας που ερμηνεύετε;
- Δε θα μπορούσα να φερθώ έτσι ποτέ. Τώρα δεν ξέρω τι θα γινόταν αν ζούσα σε αυτές τις χώρες. Το έχω σκεφτεί πολλές φορές και λέω ότι σίγουρα θα ήμουν από τις πρώτες που θα με είχαν σκοτώσει. Δε θα το άντεχα. Όμως αυτή η γυναίκα, αναγκάζεται, μέσα από έναν κοινωνικό πουριτανισμό και το θρησκευτικό φανατισμό που έχουν αυτοί οι άνθρωποι. Δε μπορεί να κάνει αλλιώς. Σε αυτές τις οικογένειες, από τη στιγμή που φεύγει το αρσενικό, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Το κάνει για να προστατεύσει τις κόρες της. Διαφορετικά θα σκοτωθούν ή θα τις πάρουν και θα τις δώσουν όπου είναι να τις δώσουν…Είναι αδιέξοδο. Ενόψει της αγάπης, γίνονται φοβερά εγκλήματα. Για αγάπη μιλάει. Δε γίνεται αλλιώς. Πάει κόντρα στη γυναικεία φύση και τη φύση του ανθρώπου. Ο άνθρωπος, δε γίνεται ούτε να μην αγαπήσει, ούτε να μην ερωτευτεί. Αυτό είναι αδιανόητο! Είναι σαν να κλείσεις έναν άνθρωπο και να μην αναπνέει. Με το να του πεις δε θα ερωτευτείς, θα σου πω εγώ ποιόν θα πάρεις… Έτσι οδηγούνται τα πράγματα σε άσχημο αποτέλεσμα. Με αυτή την έννοια δεν έχει δικαιολογία, αλλά δε μπορεί να κάνει αλλιώς. Θέλει αυτή η γυναίκα να ζει με τη μπούρκα και να μη μπορεί ούτε να δει; Μπορεί όμως να τη βγάλει; Όχι! Είναι τρομερό!
- Όταν σας ζήτησαν κάποτε να δώσετε μια συμβουλή στα νέα παιδιά, είπατε να αναζητούν τις μοναχικές ώρες από τις οποίες θα μάθουν πολλά. Ψάχνετε κι εσείς τέτοιες στιγμές;
- Δεν τις ψάχνω, τις έχω και τις επιδιώκω. Εγώ περνάω πάρα πολύ καλά με τον εαυτό μου. Να σας πω κάτι; Οι άνθρωποι μου τραβάνε πολύ ενέργεια. Δεν τα πάω και πολύ καλά μαζί τους. Απαιτούν πολλά. Εγώ βγαίνω έξω και αγαπάω τους ανθρώπους, όπως ένας αλκοολικός ας πούμε πίνει, για να ξαναγυρίσω πάλι μέσα. Αυτό μου δίνει τρομερή δύναμη και έμαθα πολλά. Δουλεύει το μυαλό σε ταχύτητες τρομερές και αναγκάζεσαι να κάνεις πράγματα. Δεν είναι άρρωστο πράγμα η μοναξιά, είναι πάρα πολύ ωραίο. Αλλά οι άνθρωποι τη φοβούνται. Πρέπει να μπορείς να βρεις τον τρόπο να περνάς καλά με τον εαυτό σου. Να διαβάζεις…Άλλωστε το θέατρο, δεν το μαθαίνεις στη σχολή, ούτε ακόμη ακόμη και όταν παίζεις ή βρίσκεσαι δίπλα σε μεγάλους ηθοποιούς. Το μαθαίνεις μόνο μέσα από σένα. Και με σκληρή δουλειά. Πρέπει όμως να ξέρεις πώς να δουλεύεις. Να έχεις τον τρόπο να βγάζεις αυτά τα πράγματα. Να μαζεύεις πράγματα μέσα στην ψυχή σου και να τα βγάζεις, αλλά όχι με πίεση, με έναν χαλαρό τρόπο. Ό, τι είναι ανάγκη μας, βγαίνει από μέσα. Είναι όπως όταν βλέπεις έναν άνθρωπο και κάτι σου κάνει. Περνάς τόσο καλά μαζί του, θέλεις να μιλήσεις, να περνάς ώρες μαζί του. Αυτό δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το μάθεις, πέρα από την προσωπική σου διαδρομή. Εγώ επειδή πάρα πολλά χρόνια παιδεύτηκα, βλέποντας, ακούγοντας, προσπαθώντας να μου πούνε να το κάνω έτσι ή αλλιώς, κατάλαβα ότι είσαι εσύ πάνω στη σκηνή. Κανένας δε θα σου πει πως θα παίξεις ή τι θα κάνεις. Είναι μόνο θέμα δικό σου. Η δική σου προσωπική αλήθεια. Τώρα ο ρόλος του σκηνοθέτη, ή ο τρόπος που γίνεται η παράσταση σαν ορχήστρα, σε βάζει σε ένα δρόμο. Αλλά αν έρθει σε μένα ένας σκηνοθέτης και μου πει κάντο έτσι, πρέπει να πειστώ. Αλλιώς δε μπορώ! Πώς θα υποστηρίξω ένα πράγμα το οποίο δεν είμαι εγώ; Οι άνθρωποι φοβούνται και λειτουργούν μέσα από εύκολες λύσεις. Δεν είναι εύκολο να δουλεύεις ατέλειωτες ώρες. Εγώ βέβαια, είχα την τύχη, βγαίνοντας από το Εθνικό, να δουλέψω σε χορούς αρχαίων τραγωδιών. Εκεί ήταν πολύ σκληρή δουλειά. ήμαστε 8 ώρες ακίνητες, με πειθαρχία. Έτσι έμαθα να δουλεύω πολλές ώρες και σκληρά. Δεν τελειώνει αυτό το πράγμα, όταν ανέβει η παράσταση. Εγώ δουλεύω κάθε μέρα και μη σας πω ότι ζω όλη τη μέρα για να έρθω για αυτό το δίωρο της παράστασης.
- Υπάρχει κάτι που σας φοβίζει;
- Όχι! Μερικές φορές πιάνω τον εαυτό μου φοβισμένο, αλλά τον εκπαιδεύω. Δεν είναι ωραίο πράγμα να φοβάσαι. Ακόμα και το θάνατο ή την αρρώστια. Πρέπει να μάθεις να παλεύεις, γι’ αυτό ζεις. Και τα πιο δύσκολα πράγματα, υπάρχει τρόπος να τα παλεύεις. Και όταν περάσεις από αυτό, μετά νιώθεις πολύ ελεύθερος. Φυσικά, ο άνθρωπος από τη φύση του φοβάται, αλλά πρέπει να εκπαιδεύεται.
- Τι αξίες θεωρείτε ότι λείπουν από τη σημερινή κοινωνία;
- Οι σχέσεις των ανθρώπων , οι φιλίες, έχω την αίσθηση ότι γίνονται λίγο δήθεν. Είναι πολύ σπάνιο να βρεις ανθρώπους που να εννοούν αυτό που λένε. Να μην είναι λόγια. Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα. Μάθαμε πάρα πολλά χρόνια, να ζούμε με ένα πλαστό χρήμα, να επενδύουμε σε υλικές ανάγκες και να ζητάμε όλο και περισσότερα, κάτι που δε φέρνει ευτυχία. Αυτό μόνο όταν βρεθούμε αντιμέτωποι με πολύ σκληρά πράγματα το καταλαβαίνουμε. Η κρίση είναι φοβερή, αλλά ελπίζω ότι θα μάθουμε κάποια πράγματα. Και οι άνθρωποι είναι φοβεροί, δυστυχώς. Και δε θα αλλάξει αυτό ποτέ. Είναι ελάχιστοι οι άνθρωποι που όταν τους συναντήσει και μπουν στη ζωή σου ή στην πολιτική, αλλάζουν τόσο πολύ το τοπίο, που λες Παναγία μου υπάρχει κάτι! Όχι ότι θα αλλάξει…Ο κόσμος αυτός δεν αλλάζει, αλλά κάτι μπορεί να διορθωθεί.
- Ποια η σχέση σας με την πολιτική, δεδομένου ότι όπως έχετε δηλώσει από πολύ μικρή ενταχθήκατε στην ΚΝΕ γεγονός που δημιούργησε και προστριβές στη σχέση σας με την οικογένειά σας.
- Ναι, ανήκω στην αριστερά. Ψήφισα και ΣΥΡΙΖΑ και τον πιστεύω πολύ. Αλλά πολιτική είναι η καθημερινότητα. Δε μπορεί να είσαι ευτυχισμένος, όταν υπάρχει έστω και ένα παιδί στον πλανήτη που πεινάει. Δε γίνεται. Πώς μπορεί να είσαι καλά; Είμαι ανάδοχος μητέρα στην Action aid και τώρα λόγω της κρίσης, δεν έχω 4 παιδιά, έχω λιγότερα. Για φανταστείτε ότι σε αυτές τις χώρες, πηγαίνουν ξυπόλητα αυτά τα παιδιά για να φέρουν λίγο νερό…Αυτό είναι πολιτική. Η στάση σου απέναντι στη ζωή, απέναντι στα πράγματα. Και νομίζω ότι πρέπει να είμαστε πολύ ταπεινοί εμείς που έχουμε κάποια αγαθά και δεν περνάμε τόσο δύσκολα. Πρέπει να σκεφτόμαστε πάρα πολύ τους άλλους.
- Πριν κλείσουμε, θα ήθελα να μου πείτε τα σχέδιά σας για την επόμενη θεατρική σαιζόν.
- Μου έδωσαν ένα έργο που το διάβασα και μου άρεσε πάρα πολύ. Φαντάζομαι ότι θα γίνει, αλλά ακόμα δεν είναι έτοιμο για να πω κάτι. Πάντως προτιμώ να μείνω χωρίς δουλειά, από το να κάνω κάτι που δε θα μου αρέσει και δε θα μου λέει κάτι.