Η Λήδα Πρωτοψάλτη στο DNA of Arts!!!!!
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Τσομπανόπουλο.
Δύσκολο να πεις το παραμικρό για μια τέτοια ΚΥΡΙΑ του θεάτρου. Με αφορμή την εμφάνισή της στη Θεσσαλονίκη με την παράσταση " Με όλο μου το είναι" η μεγάλη ηθοποιός κυρία Λήδα Πρωτοψάλτη, μου έκανε την τιμή να έχουμε μια πολύ ζεστή κουβέντα. Απολαύστε την!
- Ερμηνεύετε στην παράσταση μια μητέρα, που έχει τιμηθεί με το βραβείο καλύτερης μητέρας. Πόσο πιστεύετε ότι το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να διαμορφώσει το χαρακτήρα και την εξέλιξη ενός παιδιού;
- Μόνο το οικογενειακό περιβάλλον διαμορφώνει ανθρώπους και προσωπικότητες. Και ή θα τον κάνει σπουδαίο άνθρωπο, ή κομπλεξικό, φανφαρόνο ή οτιδήποτε. Η μητέρα παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο. Και όχι μόνο αυτή, αλλά και ο πατέρας. Βέβαια τώρα είμαστε σε μια εποχή που χωρίζουν πάρα πολύ εύκολα τα νέα ζευγάρια, χωρίς να δώσουν τη μάχη. Βέβαια ο γάμος, είναι δύσκολο πράγμα. Όπως και η ζωή. Αλλά πρέπει να αγωνιστεί κανείς για να κρατήσει αυτό που έχει. Δεν είναι εύκολο. Και από τη στιγμή που αποφάσισε κάποιος να παντρευτεί, θα έπρεπε να έχει υπόψη του, ότι είναι ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι. Αλλά βλέπω ότι τα ζευγάρια σήμερα παντρεύονται και σε λίγο χωρίζουν. Είναι σαν να παντρεύτηκαν για να χωρίσουν δηλαδή και αυτό είναι λάθος για μένα. Καθένας όπως τα βλέπει τα πράγματα.
- Το έργο πραγματεύεται και τη μοναξιά. Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το αντίδοτο για τη μοναξιά και την κατάθλιψη που βιώνουμε ως χώρα;
- Δεν υπάρχει αντίδοτο. Πρέπει να είναι ανοιχτός ο άνθρωπος να δεχτεί και να δώσει. Μόνο έτσι μπορεί να παιχτεί το παιχνίδι της ζωής. Δε γίνεται αλλιώς. Δεν είναι μόνο κομμάτια μοναξιάς αυτά που παίζουμε. Είναι κομμάτια αποξένωσης. Είναι πολύ πιο σοβαρό από τη μοναξιά. Όταν ο άνθρωπος αποξενώνεται από το περιβάλλον του, από τους ανθρώπους του, τους διπλανούς του, τα πάντα, αρχίζουν και δυσκολεύουν πολύ τα πράγματα. Αποξενώνεται από τους άλλους, αλλά και από τον ίδιο του τον εαυτό. Οπότε, έχουμε στραπατσαρισμένους ανθρώπους, πολύ δυστυχείς. Αυτά είναι τα τρία κομμάτια που παίζουμε. Τρία δυστυχισμένα πλάσματα που στην ουσία, φωνάζουν βοήθεια. Αλλά δεν είναι κανένας να τους ακούσει. Δεν υπάρχει κανένας!
- Τι κρατάτε από τη συνεργασία σας με τον Κάρολο Κουν;
Από τον Κουν; Παναγία μου! Τι ήταν αυτό το πράγμα; Ο Κάρολος Κουν, ήταν ένας μέγας σκηνοθέτης. Μεγάλη προσωπικότης. Ήμουν πολύ τυχερή. Μικρό κοριτσάκι μπήκα στη σχολή. 17 χρόνων. Δε θα τον ξεχάσω ποτέ. Δώσαμε εξετάσεις από το πρώτο έτος στο δεύτερο και αρίστευσα σε όλα. Τον συνάντησα στην πόρτα των καμαρινιών. Με σήκωσε στην αγκαλιά του, γιατί αυτός ήταν ψηλός κι εγώ μικρή και μου είπε « Μπράβο Λήδα μου!». Αυτό το έγραψα με κεφαλαία γράμματα μέσα στο ημερολόγιό μου. Ο ΚΟΥΝ ΜΕ ΦΙΛΗΣΕ! Αυτό ήταν μεγάλη υπόθεση για μας τότε. Δεν ξέρω με σας τους νέους τι γίνεται. Αλλά εμείς τότε, παθιαζόμαστε με αυτό που κάναμε. Τώρα βέβαια, είναι η εποχή της επιδερμίδας. Όλα είναι μέχρι εκεί, δεν πάνε παραμέσα. Τότε πηγαίναμε πολύ βαθιά στα πράγματα. Και οι φιλίες μας ήταν πολύ βαθιές. Και τώρα που μεγάλωσα πια, οι φιλίες μου χρονολογούνται από εκείνα τα χρόνια. Ακόμα και με φλερτ και έρωτες αν θέλετε, διατηρούμε μια επαφή από εκείνα τα χρόνια. Αυτό είναι μια μεγάλη νίκη. Σημαίνει ότι δεν ήταν εφήμερα τα πράγματα. Κάτι είχαμε καταφέρει.
- Υπήρχε ουσία.
- Έτσι ακριβώς!
- Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σας λείπει από τη σημερινή κοινωνία;
- Η αγάπη στον άνθρωπο. Αυτό τα λέει όλα. Πρέπει να αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Να δίνουμε το χέρι ο ένας στον άλλο. Τώρα, οι άνθρωποι είναι μέχρι εκεί που κλείνει η πόρτα τους. Τα υπόλοιπα, πυρκαγιά να πιάσουν, δεν τους νοιάζει. Καταλάβατε; Ενώ παλιά οι άνθρωποι, ζούσαν κοντά ο ένας με τον άλλο. Ήταν τα σπίτια έτσι, που ήταν οι αυλές και τα δωμάτια μέσα σε μια αυλή και ο γείτονας, ήταν καλύτερος από συγγενή. Στο γείτονα πήγαινε και ακουμπούσε η κυρία ή ο κύριος τα προβλήματά του. Τώρα δεν υπάρχει αυτό. Τόσα χρόνια είμαι στην πολυκατοικία μου και ξέρω έναν δύο ανθρώπους. Και υπάρχει και ένας τοίχος που σηκώνουν οι άνθρωποι μπροστά τους, που δε σου κάνει καρδιά να τους πεις τίποτα παραπάνω από ένα καλημέρα! Λες ένα καλημέρα, σου λένε ένα ξερό καλημέρα και οι άλλοι και μέχρι εκεί. Γι΄ αυτό είπα πριν ότι πρέπει να ανοίξουμε τους εαυτούς μας, να ανοίξουμε τις πόρτες ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ! Δε γίνεται αλλιώς. Αυτές είναι οι αξίες που χαθήκανε. Ο άνθρωπος πρέπει να δίνει το χέρι ο ένας στον άλλο. Αλλά τώρα θα μου πείτε, φτάσαμε στους αποκεφαλισμούς, τι να πούμε; Ό, τι και να πούμε είναι λίγο. Δε μπορώ να πω τίποτα άλλο. Δυστυχώς.
.jpg)
- Είστε αισιόδοξος άνθρωπος;
- Δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξη. Ανάλογα με το πώς πάνε τα πράγματα. Πώς να είμαι αισιόδοξη, όταν βλέπω ότι έχουν κατέβει τόσο χαμηλά όλα; Να μη μιλήσουμε για τον πολιτισμό βέβαια, να μη μιλήσουμε για το θέατρο που το αφήσανε στο έλεος του θεού και που είπε τη μεγάλη κουβέντα ο Μουρσελάς « στην Ελλάδα το θέατρο είναι υπό διωγμόν» κάτι που δυστυχώς είναι αλήθεια.
- Αυτό δεν ίσχυε πάντα; Το θέατρο δε δεχόταν πόλεμο;
- Όχι, αυτό που έγινε τα τελευταία χρόνια όχι. Κάποτε η πολιτεία, ήταν πιο κοντά. Με τις επιχορηγήσεις και αυτά. Πρώτα πρώτα η Μελίνα που και μόνο η παρουσία της βοηθούσε. Τι να πει κανείς, ελαφρύ το χώμα που τη σκεπάζει. Έδινε τον εαυτό της όλο για το θέατρο. Μου έλεγε τότε: « Κάθε μέρα είμαι στο υπουργείο Οικονομικών και τους ζητάω να βοηθήσουν το θέατρο.». Γιατί η Μελίνα ήξερε ότι χωρίς λεφτά δε γίνεται τέχνη. Από καταβολής κόσμου. Οι μεγάλοι μουσουργοί, οι μεγάλοι συνθέτες, οι μεγάλοι ζωγράφοι, λεφτά γυρεύανε για να μπορέσουνε να ανθίσουνε. Δε λέμε κάτι καινούριο, αυτό είναι παλιά πληγή. Εκεί παλεύεται το πράγμα, τι να κάνουμε.
- Με την πολιτική τι σχέση έχετε;
- Α. μη μου λέτε για πολιτική, δε θέλω να ακούω καθόλου! Δεν ξέρω ποιος πολιτικός αγάπησε τον τόπο του. Γιατί αν αγαπούσαν οι πολιτικοί τον τόπο τους και ο κόσμος θα ήταν διαφορετικός. Τώρα δεν αγαπάνε οι πολιτικοί το θέατρο, παρά μόνο θέλουν να πάρουν τις ψήφους και να καθίσουνε στην καρέκλα. Και αυτό το ακολουθεί και ο κόσμος. Δεν αγαπά ο Έλληνας την πατρίδα του. Όχι καθόλου! Δεν ενδιαφέρεται. Γεμίζουν οι θάλασσες σκουπίδια. Τι είναι αυτά τα πράγματα; Πού είναι ο πολιτισμός; Ποιος θα τους μάθει τους Έλληνες ότι αυτό είναι το σπίτι σου; Εδώ ο δρόμος που περπατάμε και τα παγκάκια, με όλη αυτή την κατάσταση, έγιναν το σπίτι κάποιων ανθρώπων. Αναγκάστηκε και την έβγαλε στο παγκάκι ο άλλος. Δεν είναι λοιπόν το σπίτι σου ο τόπος σου; Να που κάποια στιγμή σε φιλοξενεί. Τι να κάνουμε.
- Ποια είναι η σχέση σας με τη νέα γενιά; Μετά και την εμπειρία σας ως καθηγήτριας σε δραματική σχολή.
- Έχω διδάξει ένα φεγγάρι στη Βεάκη. Μάλιστα η Εύα η Καμινάρη, είναι μαθήτριά μου. Περάσαμε πολύ ωραία με τα παιδιά τότε. Ήταν μια χρονιά εξαιρετική. Όλα είχαν ταλέντο και δυνατότητες. Εγώ το θεωρώ πάρα πολύ δύσκολο αυτό το πράγμα. Πρέπει να ανοίξεις την ψυχή του άλλου. Έρχεται ένας άνθρωπος που είτε του αρέσει, είτε έχει δει 2-3 παραστάσεις, δε μιλάω για τηλεόραση γιατί δε θέλω να μιλήσω καθόλου, και πρέπει να τους εμφυσήσεις αγάπη για αυτό το πράγμα. Τι είναι αυτό που ήρθε να κάνει; Δεν ξέρει. Το θέατρο είναι σκληρή δουλειά. θέλει δουλειά, θέλει υπομονή, θέλει να έχεις νεύρα ατσάλινα. Καθίστε παιδιά! Βλέπουν στα σήριαλ, ωραίους μακιγιαρισμένους ανθρώπους, υπέροχες κοπέλες κλπ και νομίζουν ότι αυτό είναι. Αμ δεν είναι αυτό! Εγώ προσπάθησα και το σεβαστήκανε πολύ. Μια χρονιά δίδαξα και το σεβαστήκανε πολύ τα παιδιά. Τους το εμφύσησα αυτό, γιατί εγώ έχω πάθος με τη δουλειά μου. Με την τέχνη γενικότερα. Τους έκανα παθιασμένους. Με ακολούθησαν και τους ακολούθησα κι εγώ.
- Πάντως, οι νέοι σήμερα δεν είναι τόσο συνειδητοποιημένοι όσο εσείς, που όταν κατεβαίνατε τα σκαλοπάτια του Κουν, είπατε ή εδώ ή πουθενά. Δεν υπάρχει πάθος.
- Όχι! Ούτε για αστείο. Θυμάμαι μια κουβέντα με τον Καμπανέλλη τον συγχωρεμένο, τι σπουδαίος συγγραφέας!.Γιατί εκείνη τη χρονιά που μπήκα εγώ στη σχολή, ο Ιάκωβος, είχε γράψει την Αυλή των Θαυμάτων που παίχτηκε το 1958. Εγώ μπαινόβγαινα στο θέατρο και έχωνα παντού τη μύτη μου. Και μια μέρα που στεκόμασταν στο μπαρ στο Τέχνης και μιλούσαμε για το θέατρο μου λέει: « Βρε συ Λήδα, θυμάσαι τι πάθος είχαμε τότε;» Κατάλαβες; Τώρα δεν υπάρχει χρυσό μου. Τώρα, ένας είναι ο Θεός. Το χρήμα! Είναι όλοι έτοιμοι να ξεπουληθούν. Το χρήμα και τη δόξα. Όλη την περασμένη εβδομάδα, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, εφημερίδες και τηλεοράσεις, που έχουν μεγάλη ευθύνη για αυτό, μας είχαν πρήξει το κεφάλι για το γάμο του George Clooney του σταρ. Εντάξει καλό παιδί, σταρ, με γειά του με χαρά του. Αλλά δε θα γίνει και το θέμα της ημέρας. Όταν μας απασχολούν άλλα πράγματα. Αλλά αυτοί όλοι, αυτό θέλουν.
- Να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη.
- Όπως το λες. Να αποτραβήξουν τον κόσμο. Και να σκέφτεται πούπουλα και φτερά και τον Κλούνει και τη Βενετία όπου παντρεύτηκε. Κολοκύθια τούμπανα. Και τι με νοιάζει εμένα αν παντρεύτηκε στη Βενετία ή όπου αλλού. Γούστο του και καπέλο του. Εδώ μας καίνε προβλήματα φοβερά και τρομερά. Άστο γιατί στενοχωριέμαι.
- Ποια είναι τα επόμενά σας σχέδια;
- Μόλις τελειώσουμε από εδώ, κατεβαίνουμε στην Αθήνα για να ανεβάσουμε τη Μήδεια του Μποστ. Ένας μέγας συγγραφέας που δυστυχώς τον χάσαμε και γίναμε φτωχότεροι. Και μετά θα ανεβάσουμε το Τραγούδι του Νεκρού αδελφού του Μίκη Θεοδωράκη. Φτάνουν αυτά!
- Ελπίζω να σας δούμε και Θεσσαλονίκη με τα έργα αυτά.
- Ε, βέβαια, θα έρθουμε. Τη Μήδεια, την έχουμε παίξει εδώ, στο Θέατρο Δάσους. Και το καλοκαίρι, ήμουν εδώ πάλι.
- Με τον Ιππόλυτο.
- Ναι. Εξαιρετική δουλειά. είναι η Λυδία Κονιόρδου, παθιασμένος άνθρωπος, τελειομανής. Τι λέμε τώρα; ΔΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΛΛΙΩΣ! Πρέπει να το καταλάβουν αυτό οι άνθρωποι. Μόνο με το πάθος, μιλάμε πια για κάτι σημαντικό. Χωρίς πάθος δε μιλάμε για τίποτα!