Ο Τέρης Χρυσός στο DNA of Arts!!!
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Τσομπανόπουλο.
Όταν έχεις απέναντι σου έναν καλλιτέχνη με τόσα χρόνια καριέρας και επιτυχιών, τα λόγια είναι περιττά. Ευχαριστώ τον υπέροχο Τέρη Χρυσό που για δεύτερη φορά με τιμά με μια όμορφη συνέντευξη!!
- Η συνάντησή μας γίνεται λίγες ώρες πριν την εμφάνισή σας στο Eightball στη Θεσσαλονίκη σε ένα Πάρτι Αναμνήσεων, αφιέρωμα στα 55 χρόνια της καριέρας σας. Τι πρόγραμμα θα μας παρουσιάσετε;
- Θα παρουσιάσω ένα πρόγραμμα από το ξεκίνημα της καριέρας μου μέχρι σήμερα. Έχω τραγούδια 55 χρόνων. Εκ των οποίων και το πρώτο βραβείο που πήρα εδώ στη Θεσσαλονίκη, πριν 53 χρόνια, το « Πέταξε ένα πουλί». Τραγούδια του Φεστιβάλ, τραγούδια του Τέρη Χρυσού, που τον έκαναν γνωστό στο κοινό τις δεκαετίες ’60 και ’70 και θα κλείσω το δεύτερο μέρος με 2-3 καινούρια τραγούδια, εκ των οποίων το ένα λέγεται « Για σένα Μακεδόνισσα» και μιλάει για τη Θεσσαλονίκη. Θα τελειώσω με μερικά λαϊκά, χορευτικά, ωραία κομμάτια των παλαιότερων δεκαετιών.
- Τέλη Φεβρουαρίου όμως θα σας έχουμε ξανά κοντά μας…
- Τέλη Φεβρουαρίου, στις 26 και 27, έχω υπογράψει με τον κύριο Δελαπόρτα για το Καζίνο, όπου εκεί θα τραγουδήσουμε αμιγώς τραγούδια του καλού ελληνικού Φεστιβάλ Τραγουδιού, από το οποίο έχω καταπληκτικές αναμνήσεις. Να σκεφτείς ότι στο Φεστιβάλ, πήγα συνολικά 14 φορές. Κάθε χρόνο! Όταν όμως άρχισαν να μπαίνουν οι εταιρείες δίσκων στο θέμα των τραγουδιών, ποια θα προκριθούν , ποια θα βραβευθούν, γιατί συνέβη αυτό, τότε σταμάτησα…
- Γιατί κατά τη γνώμη σας ατόνησε αυτός ο θεσμός;
- Για μένα είναι άδικο ότι σταμάτησε. Όταν το αναβίωσαν πριν από 10 χρόνια αν δεν κάνω λάθος, το παρακολούθησα στην τηλεόραση και να σου πω την αλήθεια ζήλεψα. Είχε πολύ ωραία υποδομή, ωραία ορχήστρα, ντεκόρ, φωτισμό…Δεν είχε περιεχόμενο όμως. Τα τραγούδια και οι τραγουδιστές, λίγο υποτονικοί. Ένα κακό έχουν σήμερα αγαπητέ μου οι τραγουδιστές. Μιμείται ο ένας τον άλλο. Όταν ακούσεις στο ραδιόφωνο 10 τραγουδιστές, τραγουδάνε και οι 10 με τον ίδιο τρόπο. Και από τα 10 τραγούδια, το ένα μιμείται το άλλο, οπότε νομίζεις ότι ακούς ένα τραγούδι. Κατάλαβες ποια είναι η διαφορά; Πρέπει να εμβαθύνεις πάρα πολύ. Όλα τα τραγούδια είναι στο ίδιο στιλ. Οι τραγουδιστές τραγουδάνε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με τον οποίο τραγουδάει ο προηγούμενος. Υπάρχουν κάποιες φίρμες τραγουδιστών σήμερα. Εγώ έχω πολύ καλό αυτί. Υπερηφανεύομαι οτι ξέρω όλη τη δισκογραφία παγκοσμίως των μεγάλων τραγουδιστών προηγουμένων χρόνων! Σου μιλάω εντίμως, ότι υπάρχουν κάποιες φίρμες σήμερα, τους οποίους δε μπορώ να τους ξεχωρίσω. Κάποια κυρία Πάολα κτλ. Εγώ ο ίδιος, όταν πρωτοξεκίνησα την καριέρα μου, είχα το ίδιο στιλ με τον Γιάννη Βογιατζή. Στα πρώτα μου τραγούδια. Όταν με φώναξε η εταιρεία δίσκων μου είπαν: « Άκουσε Τέρη. Τραγουδάς το ίδιο στιλ τραγουδιών, με τον ίδιο τρόπο, χωρίς να μοιάζει η φωνή σου!» Και έκατσα και άλλαξα. Είπα: « Βέβαια, έχετε δίκιο!» Έλεγα ένα τραγούδι και νόμιζαν ότι το λέει ο Βογιατζής. Έλεγα (τραγουδάει) « Νύχτα μου όμορφη, που με έχεις νιώσει, κράτα τις ώρες σου μην ξημερώσει» Το ξέρεις; Και έλεγαν: « Α, δεν είναι ο Βογιατζής;» Αυτό εμένα με πείραζε. Και προσπάθησα και άλλαξα στιλ. Τι έκανα; Μπήκα στο μοντέρνο τραγούδι. Είπα το « Μύλος η καρδιά μου» τη « Ντιλάιλα»…Βέβαια, κατηγορήθηκα πάρα πολύ! Ο Τέρης τραγουδάει μόνο τα ξένα…
- Σας κατηγόρησαν ότι κάνατε διασκευές τραγουδιών;
- Ναι, ναι! Με κατηγόρησαν. Και τους είπα: « Γράψτε κι εσείς τέτοια είδη τραγουδιών και θα τα πω με πολύ μεγάλη χαρά…» Κάποιοι μου έγραψαν. Κάποιοι δε μπόρεσαν. Εξ’ ου και από τα ελληνικά γραφόμενα τραγούδια που έχω τραγουδήσει, πολύ λίγα, να μην πω 5 μόνο έχουν ξεχωρίσει. Από τα 500 που έχω πει. Και τώρα μετά από τόσα χρόνια με ρωτάνε: « Ποιος έχει γράψει την Οπτασία, ο Πλέσσας;». Πλέον έχουν αφομοιωθεί. Αν και είναι ξένα τραγούδια. Το συγκεκριμένο είναι ιταλικό και όλοι νομίζουν ότι είναι ελληνικό.
- Ποια ήταν τα πρότυπά σας όταν ξεκινούσατε;
- Μη με παρεξηγήσεις, ούτε ο κόσμος…Δεν είχα κανέναν Έλληνα τραγουδιστή για πρότυπο. Το πρότυπό μου ήταν ο Frank Sinatra, ο Dean Martin, ο Gilbert Becaud, o Charles Aznavour, η Ella Fitzgerald, η Sarah Vaughan…Ήθελα να μοιάσω σε αυτούς τους τραγουδιστές. Και την πρώτη δεκαετία που ξεκίνησα να τραγουδάω εδώ στη Θεσσαλονίκη, που με έβγαλε ο Άλκης Στέας, μιλάμε για πολλά χρόνια πριν, τραγούδαγα μόνο ξένα. Τότε είχε βγει του Domenico Modugno τον οποίο γνώρισα μετέπειτα και έχω φωτογραφίες μαζί του, το (τραγουδάει) “ Volare” και χάλαγα κόσμο με αυτά. Το “ Mambo Italiano” , το “ Papa loves mambo”. Αυτά τραγούδαγα…Και εδώ με είδε ο Χιώτης ο Μανώλης και μου λέει: « Τι κάθεσαι εδώ ρε συ; Έλα στην Αθήνα.» Λέω: « Πού να έρθω κύριε Μανώλη, δεν ξέρω κανέναν!» « Έλα και θα σε βοηθήσω εγώ!» Και τα μαζεύουμε όλα, παρ’ όλο που εδώ άρχισα να γίνομαι γνωστός, αλλά τα περιθώρια όπως ξέρεις ήταν εδώ πολύ στενά.
- Μιλάμε για πριν το Φεστιβάλ;
- Πριν. Εγώ ξεκίνησα το 1958. Στο Φεστιβάλ πήρα το πρώτο βραβείο, το 1963. Πέντε χρόνια πριν. Αφού δούλεψα λοιπόν αυτά τα χρόνια εδώ, σε ένα μαγαζί που λεγόταν Πανόραμα, μαζί με τον Τόλη Χάρμα το μεγάλο ρεμπέτη. Τότε ήρθε και μια καινούρια κοπελιά, που λεγόταν Κυριακή Παπαδοπούλου. Στην πρώτη σαιζόν της, όπως αποδείχτηκε μετά σπουδαίας αυτής κυρίας – βλέπε Μαρινέλλα- συνεργαστήκαμε. Ήμασταν φιλαράκια, πήγαινα σπίτι της, τρώγαμε μαζί, κάναμε μαζί μαθήματα αγγλικών σε κάποια φίλη μας Μάγδα που έμενε στη Διαγώνιο. Ξαναβρεθήκαμε στην Αθήνα, αυτή την πήρε ο Καζαντζίδης, ερωτεύτηκαν…Έκανε τότε ένα μεγάλο σουξέ το « Η πρώτη αγάπη σου είμαι εγώ». Εγώ έκανα τότε ένα άλλο σουξέ στην Αθήνα. Και έκανα το πρώτο μου τραγούδι με το Μανώλη Χιώτη. Μου λέει όταν με πήρε: « Αύριο 9 το πρωί, έλα στην Columbia.» « Τι να κάνω κύριε Μανώλη εκεί;» « Θα πεις ένα τραγούδι σε δίσκο.». Περιττό να σου πω ότι όλη τη νύχτα δεν κοιμήθηκα. Του λέω: « Το τραγούδι, πότε θα το μάθω;» « Θα στο μάθω εκεί επιτόπου.» Μου έμαθε το τραγούδι και σε μισή ώρα το ηχογράφησα. Ήταν το « Ένας βλάκας και μισός» από την ομώνυμη ταινία του Δημήτρη Ψαθά. Με την ίδια ευχέρεια που τραγούδα το “ Mambo Italiano”, το “ Volare” κλπ τραγούδαγα και αυτά τα τραγούδια. Γιατί είχα φλόγα μέσα μου. Είπα μετά 2- 3 ακόμα τραγούδια, η Μαρινέλλα έγινε ντίβα και μπράβο της, αλλά ποτέ δε με ζήτησε να συνεργαστούμε. Αν και εγώ πάντα δούλευα, αλλά αυτό το λέω έτσι σαν παράπονο αν θες. Γιατί; Όπως λένε οι άλλοι, δεν το λέω εγώ, ήμουν καλός καλλιτέχνης. Δεν ήμουν για πέταμα. Απόδειξη ότι μετά από 55 χρόνια κρατάω. Τέλος πάντων.
- Και η φωνή σας είναι ακμαία…
- Ακμαιότατη. Τραγουδάω σαν 30 ετών! Όλοι έχουμε κάποια παράπονα και κάποια ερωτηματικά. Το γιατί, ενώ ήμασταν κολλητοί και ξέρω τρομερά μυστικά της, τα οποία δε μου επιτρέπεται να πω. Μου κάνει εντύπωση μεγάλη. Το θεώρησα προσβολή για μένα. Επίσης κυκλοφόρησε ένα βιβλίο μου όπως ξέρετε, που έκανε δεύτερη έκδοση και σήμερα το βράδυ θα το παρουσιάσει ο κύριος Γιάννης Νέγρης, ο δημοσιογράφος, τον οποίο γνώρισα πριν από 50 τόσα χρόνια στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και έχουμε και φωτογραφίες. Όταν ήταν στην ηλικία σου. Αυτό είναι το καταπληκτικό!
- Από τις συνεργασίες που κάνατε όλα αυτά τα χρόνια, ξεχωρίζετε κάποια;
- Από τις ελληνικές, συνεργασία σταθμός στην καριέρα μου και τη ζωή μου, ήταν η Κλειώ Δενάρδου. Και μετά η Άντζελα Ζήλεια με την οποία και θα συνεργαστούμε τώρα στη Θεσσαλονίκη. Εξαιρετική συνάδελφος. Ακόμα είμαστε φίλοι και με τις δύο. Ήμουν και είμαι ακόμα φίλος και με τη Μαίρη Λίντα. Είναι αυτή που με τον άντρα της τότε, με πήρε και με έφεραν Αθήνα. Πήγαμε μαζί Αμερική, κάναμε πολλά πράγματα. Την αγαπώ πολύ! Επίσης αγαπώ τη Ζωίτσα Κουρούκλη. Απέραντα αγαπούσα, μια άλλη κυρία, γιατί περάσαμε μαζί από εξετάσεις στο ΕΙΡ, στην ΕΡΤ. Γιατί τότε για να τραγουδήσεις στη ραδιοφωνία, έπρεπε να περάσεις από εξετάσεις από μια επιτροπή εννέα ατόμων, που ήταν μαέστροι, μουσικολόγοι της Λυρικής Σκηνής και άνθρωποι του θεάματος. Η κυρία αυτή, ήταν η Τζένη Βάνου. Δεν είναι πια κοντά μας και είμαι πολύ στενοχωρημένος. Την αγαπώ ακόμα. Αυτή η φωνή δε νομίζω ότι θα ξαναβγεί ποτέ.
- Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν μετανιώσατε ποτέ που δε μείνατε στην Αμερική…
- Ναι! Έκανα πάρα πολλές δουλειές στην Αμερική, αλλά με έπιασε εκείνη η πατριωτική αγάπη για την Ακρόπολη, για την Πλάκα…Και έλεγα, τώρα να ξεκινήσω από την αρχή; Μου είχαν ένα συμβόλαιο έτοιμο, για να κάνω εμφανίσεις σε όλα τα sheratons της Αμερικής, σε Αμερικάνους. Όχι να αποτείνομαι σε Έλληνες. Γιατί όπως ξέρεις, όσοι τραγουδιστές Έλληνες πηγαίνουμε στην Αμερική, πηγαίνουμε σε ελληνικά μαγαζιά. Και μπορεί σε αυτό το μαγαζί να έχει και 5 Αμερικάνους. Αυτό. Αλλά το να σε ζητήσουν να κάνεις performance σε Αμερικανούς…
- Ήταν αρχή διεθνούς καριέρας…
- Ναι…
- Αν μένατε πάντως, δε θα ξαναγυρίζατε πίσω…
- Όχι! Έφταιγε και η μητέρα μου Θεός σχωρέστην, που είχαμε ένα Οιδιπόδειο σύμπλεγμα θα έλεγα. Τι θα κάνω μόνη μου; Δε μπορώ, να έρθεις εδώ…Βρε μαμά, άσε με να δοκιμάσω λίγο, να δω πώς πάνε τα πράγματα και θα σε παρω μαζί μου. Εγώ τραγούδαγα τραγούδια του Frank Sinatra, του Nat King Cole…Έχεις ακούσει αυτούς τους τραγουδιστές;
- Ναι φυσικά!
- Επειδή είσαι πολύ νέος σε ρωτώ, συγγνώμη! Τραγούδια του Johnie Natis. Ακόμα και των Beatles! Έλεγα το( τραγουδάει) “ Yesterday all my troubles seem so far away…” .Ή το “ If I was a rich man” αυτό που λέει στα ελληνικά ο Φίλιππος Νικολάου. Από το Βιολιστή στη Στέγη. Και οι Αμερικάνοι, κάποιοι λίγοι που ερχόντουσαν στο ελληνικό μαγαζί που δούλευα παραληρούσαν. Μετά δούλεψα σε ένα κρουαζιερόπλοιο, όπου στο night club που δούλευα είχε μόνο ξένους. Αμερικανούς, Γάλλους και Ισπανούς. Τραγούδαγα σε 5 γλώσσες και γινόταν…τι να σου πω...
- Είχατε και την προφορά κάθε γλώσσας. Αυτό ήταν χάρισμα.
- Ναι, αυτό είναι χάρισμα. Δε μαθαίνεται. Βλέπω τον Τσίπρα που μιλάει αγγλικά και νομίζεις ότι έχει κατεβεί από το Δουργούτι. Ενώ μπορεί να τα μιλάει καλύτερα από μένα. Η προφορά του όμως είναι δραματική. Καλά, αυτός είναι Πρωθυπουργός. Σκέψου ένα τραγουδιστή να τραγουδάει έτσι. Δεν το δέχομαι. Στα γαλλικά δε, αν ακούσεις πως τραγουδάνε…Μόνο ένας στην Ελλάδα, τραγουδάει καλά γαλλικά. Ο Δάκης. Αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά…Ένας. Βλέπεις εγώ είμαι αντικειμενικός.
- Έχετε κάτι άλλο ανακοινώσιμο για το επόμενο διάστημα;
- Μετά το « Ευτυχείτε», έχω μια πρόταση και ίσως να είναι το κύκνειον άσμα αυτό, να κάνουμε δύο εμφανίσεις στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και Αθήνας. Ποτέ ως τώρα δεν είχα τέτοια πρόταση. Ίσως να μη με θεωρούσαν άξιο…Αν και έχω τραγουδήσει όπως σου είπα, όλα τα είδη του τραγουδιού. Από το « Άπονη Ζωή»…Για να φανταστείς στη ραδιοφωνία, με την ελαφρά ορχήστρα του ΕΙΡ, αποτελούμενη από 45 όργανα και υπό την εκάστοτε διεύθυνση, του Μίμη Πλέσσα, του Κώστα Κλάβα, του Κώστα Καπνίση, του Γιώργου Κατσαρού και άλλων πολλών που ας με συγχωρέσουν, διότι αυτή τη στιγμή δε θυμάμαι, έχω τραγουδήσει όλο το ελληνικό ρεπερτόριο εδώ και 100 χρόνια! 1500 τραγούδια, εκ των οποίων σώζω εγώ προσωπικά τα 100. δεν έχω στεγανά. Μπορώ να πω οποιοδήποτε είδος τραγουδιού. Βέβαια δεν τα λέω όλα με 100% επιτυχία. Να είμαστε και σοβαροί! Αλλά ποτέ κάτω από 50%. Γιατί δε θα επιτρέψω στον εαυτό μου να φτάσει τόσο χαμηλά. Μετά το Μέγαρο Μουσικής λοιπόν, έχω και δύο προτάσεις για τη Χαλκιδική το καλοκαίρι. Κατά τ΄άλλα μην ξεχνάμε αγαπητέ μου ότι εγώ είμαι μεγάλος άνθρωπος. Είμαι 77 ετών. Ένα γεροντάκι που λένε!
- Με απίστευτη ζωντάνια όμως…
- Όταν βγαίνω στην πίστα είμαι 30άρης! Και όταν τραγουδάω. Βρίσκω μια δύναμη, ένα μαγικό χέρι που με κάνει να τραγουδάω. Εσύ με είδες από κοντά και το ξέρεις. Θα ήθελα πριν κλείσουμε να ευχηθώ σε όλους τους Έλληνες και στον εαυτό μου, να έχουμε την υγειά μας. Να δούμε καλύτερες μέρες τον καινούριο χρόνο, γιατί δε σου κρύβω ότι έχουμε δυσκολευτεί όλοι οικονομικά. Επίσης μια συμβουλή στους νέους τραγουδιστές, να μη μιμείται ο ένας τον άλλο. Να μην τραγουδάνε με τον ίδιο τρόπο που τραγουδάει ο προηγούμενος. Να βρίσκουν το στίγμα τους και θα πάνε μπροστά. Γιατί υπάρχουν καλοί τραγουδιστές. Να σου δώσω παραδείγματα; Υπάρχει ο Κότσιρας. Ο Μπάσης, ο Μακεδόνας. Γιατί δεν έχω να πω για τους ανθρώπους αυτούς κάτι; Όλοι οι άλλοι, οι ευκαιριακοί, να βρουν έναν άλλο τρόπο τραγουδιού. Και όταν κάνουν ένα σουξέ παρεμπιπτόντως, γιατί το σουξέ γίνεται και χωρίς να το περιμένουμε, να μην καβαλάνε καλάμι. Τους παρακαλώ πάρα πάρα πολύ! Εγώ ο δάσκαλος, ο τραγουδιστής των 57 χρόνων, τους λέω να είναι απλοί, καθημερινοί. Γιατί η ζωή σκάλες ανεβάζει και σκάλες κατεβάζει. Πολλά φιλιά!