Ο Αλέξανδρος Κοέν στο DNA of Arts!!!!
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Τσομπανόπουλο.
Χωρίς αμφιβολία ήταν η παράσταση της χρονιάς...Η Επίσκεψη της Γηραιάς Κυρίας μάγεψε το κοινό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Ξεχωριστές ερμηνείες απο μεγάλους ηθοποιούς, αλλά και μια πολύ ενδιαφέρουσα σκηνοθεσία από τον ευρηματικό Αλέξανδρο Κοέν, που μας έκανε την τιμή να μας μιλήσει! Μη χάσετε τις δύο τελευταίες μέρες παραστάσεων στο Θέατρο Εγνατία στις 9 & 10 Ιανουαρίου!
1. Σας συναντήσαμε στη Θεσσαλονίκη με τη μεγάλη θεατρική επιτυχία «Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας» του Ντύρρενματ. Ποιο ήταν το κριτήριο που σας οδήγησε να επιλέξετε το συγκεκριμένο έργο;
Πάντα συντρέχει λόγος για να ξανανέβει ένα κλασικό έργο. Μιλάει τέλεια για την ανθρώπινη ψυχολογία σε περίοδο χρεοκοπίας. Βάζει μια ολόκληρη κωμόπολη στο μικροσκόπιο και αποδεικνύει πως η ανάγκη είναι πάντα πολύ κακός σύμβουλος. Θέτει την αξιοπρέπεια σε δεύτερο επίπεδο και φέρνει σε πρώτο το αγενές αίσθημα της επιβίωσης. Ο άνθρωπος γίνεται επικίνδυνος, όταν νιώθει πως απειλείται το αύριό του.
2. Το έργο είναι μια κοινωνική κριτική με στοιχεία σάτιρας. Αν και γραμμένο το 1955, πόσο επίκαιρο είναι σήμερα, καθώς αναφέρεται σε μια χρεοκοπημένη κοινωνία; Εντοπίζετε ομοιότητες με την κατάσταση που βιώνει η χώρα μας;
Δε μου αρέσει να μιλάω για το πόσο σύγχρονο είναι ένα έργο, γιατί έτσι κι αλλιώς πιστεύω πως με την κατάλληλη αντιμετώπιση τα περισσότερα κείμενα μπορούν να είναι δραστικά στο σήμερα. Το συγκεκριμένο ωστόσο είναι σαν ν’ αποτυπώνει τέλεια τη σχέση της Ευρώπης με την Ελλάδα: παρουσιάζει τη μεθοδευμένη χρεοκοπία στην οποία μας οδήγησαν, ώστε να βρεθούμε στην ανάγκη να εκτελούμε με ευκολία ό,τι ακριβώς μας ζητούν. Τόσο στη «Γηραιά κυρία» όσο και στην Ευρώπη ήρθε η στιγμή που καλωσορίζουμε ως σωτήρες αυτούς που μας κατέστρεψαν.
3. Πόσο επίπονη είναι η διαδικασία προσέγγισης και διδασκαλίας ενός ρόλου στον ηθοποιό;
Μια από τις μεγαλύτερες χαρές της δουλειάς είναι η συνύπαρξη με διαφορετικές προσωπικότητες. Και, επειδή ο σκηνοθέτης έχει αρχίσει να φαντάζεται τους ρόλους πολύ πριν συναντηθεί με τους ηθοποιούς, είναι σχεδόν πάντα μια ευχάριστη έκπληξη η οπτική που έχει να του προτείνει και ο ηθοποιός. Το πιο συγκινητικό είναι, όταν μετά από καιρό οι ρόλοι αρχίζουν ν’ αποκτούν δική τους υπόσταση, αποκόβονται από τον ηθοποιό και είναι σαν να δρουν από μόνοι τους.
4. Έχετε κάνει σπουδές εκτός από την Ελλάδα, στη Μόσχα και στο Λονδίνο. Τι εφόδια και εμπειρίες αποκομίσατε;
Το Λονδίνο υπήρξε μια πρώτης τάξεως ενηλικίωση για μένα. Ως τότε είχα τη νοοτροπία ενός ανθρώπου που εύκολα αποφάσιζε και ευκολότερα έκρινε. Σ’ εκείνο το τμήμα είχα συμφοιτητές που σχεδόν όλοι είχαν μεγαλύτερη επαγγελματική εμπειρία από μένα. Συνειδητοποίησα πως αυτά που θεωρούσα εγώ ως αυτονόητα δεν είχαν καμιά αξία, οπότε αναγκάστηκα να ψάξω σε περισσότερο βάθος. Η Μόσχα από την άλλη μού χάρισε το καλύτερο μάθημα που έχω παρακολουθήσει ποτέ στη ζωή μου. Η σπουδή, η πειθαρχία και η προσήλωση που μας ζητούσαν ήταν ένα τέλειο σχολείο.
5. Εντοπίζετε κάποια θετικά στοιχεία στην κρίση που περνάμε; Ειδικά σε ό,τι αφορά το χώρο της τέχνης…
Δεν ξέρω. Έως πριν από ένα χρόνο θ’ απαντούσα με ευκολία θετικά. Τώρα πια, όμως, έχω απελπιστεί. Νιώθω πως η τέχνη –αφού γι’ αυτήν κουβεντιάζουμε– κινδυνεύει να εκπέσει στην κατηγορία του χόμπι, και να μην μπορεί να είναι βιώσιμο επάγγελμα. Νομίζω, η γενιά μου –που δεν πρόλαβε ποτέ ν’ απολαύσει τα οφέλη από τη σκληρή εργασίας της– έρχονται πολλές στιγμές που νιώθει τη ματαιότητα της εποχής. Σίγουρα κοινωνιολογικά θ’ αποδειχτεί πως μέσα από την κρίση προέκυψαν βελτιώσεις· όμως, αυτή η σκέψη καθόλου δε μας βοηθάει ν’ αντιμετωπίσουμε την επώδυνη καθημερινότητα.
6. Είναι γνωστό ότι συμμετείχατε ως ηθοποιός σε παράσταση στο πλευρό της Μίρκας Παπακωνσταντίνου. Πώς αισθάνεστε σήμερα σκηνοθετώντας τη;
Η σχέση μου με τη Μίρκα είναι έτσι κι αλλιώς ιδιότυπη. Τη γνώρισα στη σχολή, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μ’ έβγαλε στη δουλειά… όμως, δεν είναι μόνο αυτό. Μου διαμόρφωσε κατά πολύ τον τρόπο σκέψης, και νιώθω συγγενικά για εκείνη. Βέβαια, όλο αυτό το αίσθημα με άγχωνε στην προοπτική μια συνεργασίας. Γι’ αυτό και άργησα να της προτείνω τη «Γηραιά κυρία». Όμως, από τη στιγμή που μου είπε το ναι, η Μίρκα αποδείχτηκε για μένα μια από τις θετικότερες συνεργάτιδες. Η δουλειά μου μαζί της –όπως και με τον Δημήτρη Πιατά, την Αιμιλία Υψηλάντη και την Υβόννη Μαλτέζου– μόνο χαρά με γέμισε και δημιουργική δύναμη.
7. Θα ήθελα να μου μιλήσετε για τα καλλιτεχνικά σας όνειρα… Τι να περιμένουμε από εσάς το επόμενο διάστημα;
Τα όνειρά μου περιλαμβάνουν τη διάρκεια, τα ωραία κείμενα και τις ενδιαφέρουσες συναντήσεις. Μ’ ενδιαφέρει πάντα εμμονικά ο Σαίξπηρ αλλά και πολλοί κλασικοί συγγραφείς… Οραματίζομαι συνεργασίες με ηθοποιούς που θαυμάζω. Όλα αυτά, βέβαια, απαιτούν τις κατάλληλες συνθήκες παραγωγής – πράγμα εξαιρετικά δύσκολο