Η Κάτια Δανδουλάκη στο DNA of Arts!!!
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Τσομπανόπουλο.
Από τις πιο γλυκές και όμορφες συναντήσεις μου...Κάθε συζήτηση με την κυρία Κάτια Δανδουλάκη με κάνει να την αγαπώ και να τη θαυμάζω περισσότερο. Την ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για την τιμή και τη χαρά...Απολαύστε την!
- Θα ήθελα να μου πείτε πώς νιώθετε που βρίσκεστε για δεύτερη φορά στη Θεσσαλονίκη με την μεγάλη σας επιτυχία, την παράσταση « Μάντεψε ποιος θα πεθάνει απόψε».
- Είμαι πιο σίγουρη από την πρώτη φορά. Και τότε ήμουν σίγουρη για την επιτυχία του έργου, αλλά τώρα είμαι περισσότερο, γιατί πλέον είναι εξαιρετικά δοκιμασμένο. Τώρα πια είναι η τέταρτη σαιζόν και δεν υπάρχει περίπτωση να μην πάει καλά. Αποκτά ένα μύθο. Και είμαι πολύ σίγουρη για το επίπεδο της παράστασης. Γιατί πολλές φορές, όταν ένα έργο είναι μεγάλη επιτυχία και το παίζουμε πολλά χρόνια, αρχίζει να ξεφτίζει. Στο 2ο και 3ο χρόνο, το παίξιμο μυρίζει στασιμότητα. Για μένα λοιπόν είναι εξοντωτικό ακριβώς γι’ αυτό το λόγο. Αν το είδες εδώ ή αν το είδες στην Αθήνα είναι σαν να ανέβηκε χθες. Και αυτό είναι εξοντωτικό όταν το έχω πει 4.000 φορές. Γιατί καταβάλλω δεκαπλή ενέργεια απ’ ο, τι στην αρχή που ήταν φυσικό να το κάνω. Αυτά τα έργα λοιπόν, που σου δίνουν το δώρο της επιτυχίας, σου δίνουν και ένα σταυρό. Το ότι πρέπει να καταβάλεις αυτή την ενέργεια της δροσιάς και της φρεσκάδας μετά από 4 χρόνια σαν να είναι η πρώτη φορά. Αυτό είναι που μας « κουράζει», αν και μας ξεκουράζει το ότι έχει μεγάλη επιτυχία και απήχηση. Δεν το μετράω καν σαν κούραση. Για τη Θεσσαλονίκη τώρα… Κάθε φορά που έρχομαι, νιώθω μια ζεστασιά. Δεν έχω αγωνία, ακόμα και αν κάτι δεν πάει τόσο καλά όσο το περίμενα. Νιώθω σαν στο σπίτι μου, ότι θα μου το συγχωρέσουν γιατί είναι οι δικοί μου άνθρωποι. Κάτι σαν οικογένεια. Και δεν είναι τυχαίο, γιατί όλη η οικογένειά μου από τη μεριά της μητέρας μου, είναι εδώ. Εγώ γεννήθηκα εδώ και ξέρω ότι δικαιούμαι επιτυχία και αποτυχία, όπως τη δικαιούται κάθε άνθρωπος. Και ξέρω ότι όπως θα πεις εσύ, αν αύριο μεθαύριο κάνεις παιδιά ή εγώ αν είχα: « Εντάξει, μου έχει φέρει πολλά 18αρια, δε δικαιούται ένα 12άρι, ένα 10;» Είναι μέσα στο πρόγραμμα αυτό, είναι ανθρώπινο να μην έχει επιτυχία κάτι. Και όταν κάτι δεν έχει επιτυχία, ποτέ δε φταίει ο κόσμος, αλλά εμείς!
- Πώς ήταν η εμπειρία σας στο Λονδίνο ως φοιτήτριας στη London School of Dramatic Art;
- Ήταν εντελώς διαφορετικά από τα φοιτητικά μου χρόνια στη Δραματική Σχολή του Κουν. Με δύο λόγια, έφυγα από την Αθήνα περισσότερο για να δω θέατρο στο Λονδίνο, παρά για να πάω σε άλλη σχολή. Για να ανοίξει λιγάκι το οπτικό μου πεδίο. Το ουσιαστικό μου κέρδος, το πήρα από τη Σχολή του Κουν. Της εκκίνησης του ρόλου, της διδασκαλίας και του ψαξίματος στην ψυχή σου για να μπορέσεις να χτίσεις ένα ρόλο… Στη Σχολή του Λονδίνου, πήρα πολύ πιο πρακτικά πράγματα. Τεχνικές, ποστάρισμα φωνής… Και το μεγαλύτερο κέρδος, ήταν ότι έβλεπα πολύ θέατρο, οπότε ήξερα γιατί μ’ αρέσει κάτι και γιατί δε μου αρέσει κάτι άλλο. Άνοιξε ο κόσμος μου. Αλλά νομίζω ότι και από πλευράς δασκάλων και από πλευράς ουσίας σχολής, η Σχολή του Κουν για μένα ήταν πρώτη!
- Σας το ρωτώ με αφορμή μια πρόσφατη δήλωση της Ξένιας Καλογεροπούλου, η οποία σπούδασε στο Λονδίνο και δήλωσε ότι το μετάνιωσε διότι εν τέλει δεν αποκόμισε τίποτα και θα προτιμούσε να είχε αποφοιτήσει από τη Σχολή του Κουν…
- Ναι, είναι ακριβώς αυτό! Γιατί είναι πάρα πολύ τυπικές οι σπουδές εκεί. Δηλαδή, εγώ όταν μπήκα μου είπαν: « Δεν έχετε ανάγκη να κάνετε και τα τρία χρόνια, θα κάνετε το ένα.», γιατί κατάλαβαν ότι έχω πείρα. Και έδωσα απλώς τα θεωρητικά. Διάβαζα πολύ, δεν είχα και τι άλλο να κάνω, για να δώσω μαζεμένα τα θεωρητικά, που και αυτά τα ήξερα, γιατί τα είχαμε διδαχτεί ήδη. Είναι τελείως διαφορετική η ψυχολογία. Όπως η ψυχολογία του εγγλέζικου λαού, είναι τελείως διαφορετική από τη δική μας. Είναι ένας βόρειος λαός. Δεν πήγα στη Ρωσία να συναντήσω έναν ψυχισμό πιο μεταφυσικό, πιο κοντά μας αν θέλεις… Πήγα στο Λονδίνο και ήταν φυσικό να είναι έτσι. Γι’ αυτό είπε και η Ξένια το ίδιο. Είναι ακριβώς η ίδια αίσθηση που είχα κι εγώ.
- Πώς βρήκατε το Λονδίνο φέτος, που το επισκεφτήκατε με την παράσταση, σε σχέση με το Λονδίνο των φοιτητικών σας χρόνων;
- Καμία σχέση! Το ότι πήγα την παράσταση, ήταν μεγάλη συγκίνηση, γιατί δεν είχα πατήσει ποτέ το σανίδι της εγγλέζικης σκηνής και ήταν για μένα όνειρο παιδικό, φοιτητικό… Όνειρο ζωής! Και μάλιστα με ελληνική παραγωγή και με ανάμεικτο κοινό από κάτω. Το παίξαμε με υπέρτιτλους και είχαμε και Εγγλέζους και Έλληνες πολλούς. Ήταν ένα γεμάτο θέατρο. Η συγκίνηση ήταν τεράστια γιατί το Λονδίνο ήταν η πόλη που πήγαινα και έβλεπα πολύ θέατρο, καινούριους συγγραφείς… Η πόλη που θαύμαζα το θέατρό της. Τώρα όμως βρίσκεται και εκείνη, όπως όλος ο κόσμος σε τεράστια φτώχεια παραγωγών. Εννοώ δημιουργική έλλειψη, έλλειψη φαντασίας. Το επίπεδο των δικών μας παραγωγών, είναι σαφέστατα καλύτερο από του Λονδίνου. Το λέω χωρίς φόβο και χωρίς πάθος! Είμαι απολύτως σίγουρη. Είναι προσωπική γνώμη και δε χρειάζεται να την ασπαστεί κανένας. Εγώ ξέρω τι λέω για τον εαυτό μου. Κάποτε, το ζηλεύαμε το θέατρο του εξωτερικού. Τώρα δεν έχουμε απολύτως τίποτα να ζηλέψουμε από το εγγλέζικο θέατρο, ούτε από τους ηθοποιούς, ούτε από τους συγγραφείς, ούτε από τους σκηνοθέτες. Γιατί πάντα είχαμε πολύ καλό θέατρο, τώρα όμως έχουμε φτάσει και σε υψηλά επίπεδα τεχνικής και παραγωγής, μόλο που η παραγωγή μας είναι ιδιωτική πρωτοβουλία. Εκτός από τα Κρατικά Θέατρα και αν υπάρχουν πια επιχορηγούμενα με ψιχία, που αμφιβάλλω, γιατί τίποτα δεν υπάρχει για την τέχνη. Το αποτέλεσμα των τρελών ιδιωτών που βάζουν το χέρι στην τσέπη και παράγουν θέατρο, είναι ανώτερο από το ποιοτικό επίπεδο των ευρωπαϊκών σκηνών. Γιατί μην ξεχνάμε ότι οι ευρωπαϊκές σκηνές λειτουργούν μόνο με χορηγούς. Μεγάλες τράπεζες, μεγάλα super- market, μεγάλες βιομηχανικές εταιρείες… Δε βγαίνει ένας τρελός που λέγεται Αλέξανδρος και αποφάσισε ότι του αρέσει το θέατρο και βάζει το χέρι στην τσέπη και δουλεύει 10 χρόνια σαν το σκυλί για να κάνει μια παραγωγή που χρεώνεται άλλα 10 χρόνια. Εδώ έτσι δουλεύουν οι παραγωγές. Και δουλεύουν σε εξαιρετικό επίπεδο. Δηλαδή αν δεις στην Αθήνα – γιατί στη Θεσσαλονίκη δεν ξέρω πόσες παραστάσεις υπάρχουν- όπου υπάρχουν 20 μεγάλες παραγωγές και 400 μικρές, σίγουρα θα βρεις 4-5 από τις μεγάλες και καμιά 15αριά από τις μικρές εξαιρετικές. Αυτός όμως ήταν ο αριθμός των καλών παραγωγών πάντοτε σε σχέση με τις πιο μέτριες. Στο Λονδίνο μπορεί να μη βρεις τίποτα. Εγώ ας πούμε ήμουν 10 μέρες και δε μπορούσα ή μάλλον δεν ήθελα να δω τίποτα. Ίσως γιατί το Λονδίνο, είναι πάντα πιο μπροστά από εμάς και πιο χωμένο στην καταστροφή. Εμείς είμαστε ακόμα στο γκρέμισμα, δεν έχουμε κατεδαφιστεί τελείως…
- Θεωρείτε δηλαδή ότι δεν έχουμε πιάσει πάτο ακόμα…
- Όχι, δεν έχουμε πιάσει. Το βλέπεις κάθε φορά που ανοίγεις τις ειδήσεις, ότι είμαστε σε ελεύθερη πτώση. Λες: « Κι άλλο πιο κάτω;» Ε, ναι, έχει κι άλλο…! Άρα, γι’ αυτό ακόμα το επίπεδό μας στέκει, γιατί δεν προλάβαμε να το γκρεμίσουμε όπως οι άλλοι, που θα χτίσουν το καινούριο πιο γρήγορα από εμάς. Γιατί έχουν πιο πολύ μυαλό από εμάς. Εμείς έχουμε πιο πολλές ικανότητες, αλλά λιγότερο μυαλό γιατί δε μπορούμε να συνεννοηθούμε…
- Επομένως, ο Θεός της Σφαγής, συνεχίζει να μας ταλανίζει σαν χώρα…
- Νομίζω ναι! Άλλωστε το έχουμε δει από τότε που γεννηθήκαμε σαν φυλή. Ο ένας δηλητηρίαζε και σκότωνε τον άλλον. Αυτό που μας έδωσε ο Θεός να φτιάξουμε καρμικά σαν λαός, δε μπορέσαμε ποτέ να το φτιάξουμε. Γι’ αυτό ξαναγεννιόμαστε από την τέφρα μας κάθε 50, 100 ή δεν ξέρω πόσα χρόνια και ξαναφτάνουμε στα ίδια χάλια. Δε μπορέσαμε ποτέ να φτάσουμε σε ένα επίπεδο ανάλογο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού που έδωσε τα φώτα σε όλο τον κόσμο…
- Και φτάνουμε να ζούμε στιγμές όπως οι φετινές, με την ανάθεση του Φεστιβάλ σε ένα Βέλγο…
- Α, κοίταξε να δεις. Αυτό το θεώρησα κάτι σαν ντροπή όχι για τους Έλληνες ηθοποιούς, καλλιτέχνες και δημιουργούς. Ήταν ντροπή για τη Ελλάδα. Σαν να ανεβάσαμε τη βελγική σημαία στην Ακρόπολη. Κάτι τέτοιο ένιωσα! Και νομίζω ότι ήταν πολιτική ευθύνη. Καταδικάστηκε ομόφωνα. Πρώτα και γενναία από τους καλλιτέχνες που εισακούστηκαν, όσο μπορούσαν να εισακουστούν και ευτυχώς τροποποιήθηκε η κατάσταση και έχουμε επιτέλους Έλληνα διευθυντή. Για όνομα του Θεού! Ήταν όμως και τεράστιο πολιτικό λάθος. Και πολιτικά λάθη γίνονται το ένα πίσω από το άλλο πια…!
- Τι μερίδιο ευθύνης έχει ο λαός;
- Απόλυτο! Είμαστε άξιοι των ηγετών μας και οι ηγέτες μας είναι άξιοι του λαού τους. Κι εμείς σαν ηθοποιοί, είμαστε άξιοι του κοινού που είναι κάτω. Αν είναι 5, είμαστε άξιοι αυτών των 5 και αν είναι 4.000, είμαστε άξιοι αυτών… Τα μέρη έχουν ακριβώς την ίδια ευθύνη, εκτός αν είμαστε ένας ηλίθιος λαός. Αν θεωρηθούμε ότι είμαστε ηλίθιοι και μας ξεγέλασαν, τότε είμαστε μια χαρά αν το αποδεχτούμε αυτό. Αν θεωρηθούμε ότι είμαστε έξυπνοι και ψηφίζουμε αυτούς που πρέπει, τότε γιατί έχουμε πρόβλημα; Δεν κατάλαβα! Ψηφίζουμε αυτούς που θέλουμε… Έξυπνοι άνθρωποι είμαστε. Είμαστε ηλίθιοι; Τι πρόβλημα έχουμε αφού το αποδεχόμαστε ότι είμαστε ηλίθιοι; Πάλι ψηφίζουμε αυτούς που θέλουμε. Γι’ αυτό για μένα κάθε κοινό αξίζει την εκάστοτε παραγωγή και κάθε λαός αξίζει τον ηγέτη του και το αντίστροφο.
- Είστε αισιόδοξη;
- Πάρα πολύ! Δε μπορώ να ζήσω με απαισιοδοξία. Με τίποτα! Κατάλαβα τα τελευταία χρόνια που είχα περάσει πολύ μεγάλους προσωπικούς αποχωρισμούς ότι εάν δεν προλάβω να ξανααισιοδοξήσω γρήγορα, χάνω την ψυχή μου. Και επίσης κατάλαβα και κάτι άλλο. Ότι την ψυχή μου τη χάνω μόνο όταν δεν αισθάνομαι αγάπη γύρω μου. Και η αγάπη είναι των φίλων μου πια και στο επάγγελμά μου του κόσμου, που διατρέχει πολλές δεκαετίες σταθερά. Γιατί έχουμε έναν σταθερό δεσμό που δεν πρόκειται να χαλάσει ποτέ. 100 χρόνια να ζήσω, αυτή θα είναι η σχέση με το κοινό. Γιατί είναι έντιμη σχέση. Ξέρουν τι δίνω, ξέρω τι μου δίνουν. Νομίζω ότι πάμε προς μια καινούρια εποχή. Γι’ αυτό είμαι αισιόδοξη και θεωρώ ότι αν δε δούμε το φως και βλέπουμε μόνο το σκοτάδι, σκοτάδι θα μας γυρίσει πίσω! Πιστεύω πάρα πολύ στον τρόπο που επικοινωνείς με το σύμπαν. Δηλαδή αν σκεφτώ: « Έλα βρε παιδάκι μου, ποιος θα έρθει σήμερα στο θέατρο; Άνθρωπος δε θα έρθει…», στέλνω αυτό το σήμα. Εκπέμπω FM, FM θα μου γυρίσουν. Το σύμπαν συνωμοτεί για μια επιτυχία ή μια αποτυχία. Και επειδή είμαστε ενέργεια κατά 99% και μόνο ένα κορμί είναι γη, όλα τα άλλα, η ψυχή, η δημιουργία, το μυαλό, τα συναισθήματα είναι ενέργεια, άρα, όταν εκπέμπουμε το φως, σίγουρα θα έρθει… Αν όλοι μας εκπέμπαμε φως και αισιοδοξία, θα ήταν πιο γρήγορη η ανασύσταση της νέας Ελλάδας. Αλλά δυστυχώς, η ψυχή του Έλληνα, αυτή τη στιγμή, είναι καταπονημένη και πονεμένη, από εξαθλίωση κατ’ εξοχήν οικονομική, η οποία τους τρελαίνει και πέφτουν από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια οι άνθρωποι. Δε μπορούν να ζήσουν! Ζούμε σε ένα κράτος εξαιρετικά άδικο. Δε μπορεί το κράτος να κυνηγάει τους γέροντες που δεν έχουν τρόπο να ζήσουν και να παίρνει τέτοια μέτρα. Δεν έχω κάνει ποτέ πολιτικές συζητήσεις, αλλά αισθάνομαι ότι είναι ένα εξαιρετικά άδικο κράτος.
- Δεν υπάρχει ούτε κράτος πρόνοιας, ούτε τίποτα πια…
- Ναι, κόβεις τι; Κόβεις σε μια πάρα πολύ κρίσιμη στιγμή για την Ελλάδα. Νομίζω ότι ζούμε μια ιστορική στιγμή. Κι εσύ ζεις στα νιάτα σου την ιστορική στιγμή της αλλαγής. Κόβεις τον τρόπο που μπορεί να ζήσει ένας άνθρωπος από τα 55-60 χρόνια του και πάνω. Έχοντας δουλέψει 40 χρόνια, του λες: « Όχι, δε μπορείς να ζήσεις τώρα, εσύ θα πεθάνεις!». Το ίδιο λες και στο νέο των 35 χρόνων. Άρα, αυτοί που μάλλον θα ζήσουν καλύτερα, είναι αυτοί που γεννιούνται σήμερα…
- Πώς βλέπετε τα νέα παιδιά σήμερα, ειδικά στο χώρο σας;
- Είναι πιο συνειδητοποιημένα από τότε που μεγάλωνα εγώ στο θέατρο. Τα νέα παιδιά έχουν καταλάβει κάποια πράγματα πολύ καλύτερα από τη δική μου γενιά, τη γενιά του Πολυτεχνείου, η οποία κατέστρεψε την Ελλάδα. Εμείς ήμασταν φανατισμένοι, προσηλωμένοι σε αυτό που θέλαμε, καριερίστες, φαταούλες… Είχαμε αδηφαγία για τα πάντα. Και αυτό το ρόλο και τον άλλο… Δουλεύαμε 20 ώρες το 24ωρο. Αυτό δεν υπάρχει σήμερα. υπάρχει μια πολύ πιο σωστή αντιμετώπιση της ζωής, γιατί τα νέα παιδιά έχουν καταλάβει ότι αυτό το αχαλίνωτο πάθος για όλα, τους αφαιρεί στιγμές και ουσία ζωής. Άρα, τι κάνουν; Προτιμούν να βρίσκουν δουλειές εναλλακτικές, ποιοτικές, σε μικρότερα θέατρα, έναν μήνα εδώ, δύο μήνες εκεί… Και από ανάγκη αλλά και από απόλυτη επιλογή το τονίζω! Η επιλογή δεν είναι μόνο ανάγκη. Είναι τα σημάδια των καιρών. Θέλουμε εναλλαγή, δε μπορούμε το ίδιο, γιατί μας κουράζει. Αρκούμαστε σε πολύ λιγότερα και αυτό είναι καλό. Δεν καταπονούμε την ψυχή μας και τον εαυτό μας, όπως την καταπονήσαμε εμείς. Και έναντι ποίου; Για να φτάσουμε μια κορφή που είχαμε βάλει. Τώρα βάζουν κορφές που μπορούν να φτάσουν. Και έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα δε λέω… Αλλά με μια τελείως διαφορετική νοοτροπία από αυτή που είχαμε εμείς, την οποία θαυμάζω και στην οποία υποκλίνομαι!
- Υπήρξε στιγμή που μετανιώσατε για το γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια καταπονήσατε υπερβολικά τον εαυτό σας;
- Όχι! Αν ξαναζούσα πάλι το ίδιο θα έκανα. Σαν άνθρωπος, όταν κάνω κάτι, θέλω να το κάνω τέλεια. Αυτό για να γίνει θέλει πάρα πολύ κόπο. Δηλαδή, σε ποιόν να το πω και να με πιστέψει, ότι κάνω 2 ώρες άσκηση, πριν έρθω για να κάνω μια παράσταση που την κάνω 4 σαιζόν; Γιατί; Για να βρω την ενέργεια που μου χρειάζεται γι’ αυτή την παράσταση. Δε θα με πιστέψει κανείς! Αυτό το κάνω για τον εαυτό μου. Το αποτέλεσμα ποιο είναι; Αυτό που βλέπεις! Γιατί αυτό δε γίνεται άκοπα. Αν ξαναζούσα λοιπόν, έχοντας αυτό το χαρακτήρα, τα ίδια ακριβώς θα έκανα. Γι’ αυτό και δε μπορώ να μετανιώσω για κάτι που διάλεξα. Απλώς έζησα σε μια άλλη εποχή, που έχει τεράστια διαφορά από αυτή που ζούμε σήμερα. είναι εντελώς διαφορετική, την έχω αποδεχτεί απολύτως και τα χαίρομαι τα νέα παιδιά. Υπάρχουν πάρα πολλά ταλέντα. Δε μπορούμε να κάνουμε χωρίς τους νέους, είναι η αδυναμία μου! Τρελαίνομαι να βλέπω νέα ταλαντούχα παιδιά σε όλους τους τομείς. Και είμαι πολύ προστατευτική με τους νέους!
- Με αυτό το ταξίδι που κάνατε τα χρόνια που έχετε το δικό σας θέατρο, θεωρείτε ότι πραγματοποιήσατε όλα σας τα όνειρα;
- Τα περισσότερα ναι! Νομίζω ότι άξιζε τον κόπο και γι’ αυτό δε θα άλλαζα ποτέ την περίπτωση του να μην έχω αυτό το άγχος το οικονομικό, της παραγωγής και να είμαι κάπου αλλού… Θα περίμενα κάθε χρόνο την πρόταση. Θα είχα αυτή τη φοβερή ανασφάλεια. Και μου λένε: « Έλα, ποιος θα σου κάνει πρόταση; Όλοι!». Όχι δεν είναι έτσι. Εγώ θα ήθελα να μου κάνει πρόταση από όλο το φάσμα, ένας συγκεκριμένος που ενέκρινα. Δεν ήθελα να μου κάνουν όλοι. Άρα, θα ήμουν υποχρεωμένη, να λέω ναι σε πράγματα που δεν ήθελα να κάνω. Ενώ τώρα τουλάχιστον, μέσα στο φάσμα των δυνατοτήτων μου, επιλέγω πράγματα που θέλω να κάνω… Και συνεργάτες που θέλω να βρίσκομαι μαζί τους.
- Αυτό που εισπράττω όταν σας βλέπω, είναι ότι δεν έχετε χάσει ποτέ την όρεξη μιας μαθήτριας σε ο, τι κάνετε…
- Ναι, και νομίζω ότι αυτό είναι που με χαρακτηρίζει. Έχω την ενέργεια του νέου ανθρώπου. Μόλο που πραγματικά η δική μου νεανική και φοιτητική ζωή, ήταν τελείως διαφορετική από των σημερινών παιδιών, γιατί εσείς μεγαλώσατε με άλλα άγχη. Τα δικά μου ήταν τελείως διαφορετικά. Έχω σημειώσει μέσα στο μυαλό μου, ότι οι εποχές από το 2000 και μετά άρχισαν να αλλάζουν. Πόσων χρόνων είσαι τώρα Αλέξανδρε;
- 30…
- 30, επομένως ήσουν 15 τότε, δε θα μπορούσες να το νιώσεις. Ένιωσα τότε ότι κάτι αλλάζει και ήταν μια αλλαγή ραγδαία που προχωρούσε με γεωμετρική πρόοδο. Μέσα σε 15 χρόνια, βρισκόμαστε σε έναν αιώνα που έχει τεράστια διαφορά από τον προηγούμενο. Ο τρόπος που δουλεύουν οι νέοι, ο τρόπος που σκέφτονται, ο τρόπος που σπουδάζουν… Το πεδίο της μόρφωσης έχει αλλάξει και οι επιλογές επίσης. Ενώ στη δικιά μου την εποχή, είχαμε να διαλέξουμε 4 επαγγέλματα: γιατρός, δικηγόρος, αρχιτέκτων, πολιτικός μηχανικός. Δεν υπήρχαν άλλα. Ο φιλόλογος; Φτου κακά ήταν τότε! Καλά δε συζητώ για ηθοποιός. Σηκώνονταν οι τρίχες των γονιών όταν λέγαμε για θέατρο. Ήταν δυστυχείς, ήθελαν να αυτοκτονήσουν…
- Και οι δικοί σας είχαν αντιρρήσεις;
- Η μητέρα μου λάτρευε το θέατρο και δεν είχε αντίρρηση, αλλά είχαν ένα άγχος ανασφάλειας. Αυτό. Γιατί ήξεραν ότι ήμουν καλή μαθήτρια και θα πήγαινα θετικές επιστήμες κλπ. Εγώ δεν είχα καθόλου το μυαλό μου στις θετικές επιστήμες, αλλά στη Δραματική Σχολή. Βεβαίως είχα περάσει στα Νομικά, έκανα ένα εξάμηνο και τα παράτησα γιατί είδα ότι έχανα πολύ χρόνο και ήθελα να αφοσιωθώ στη σχολή. Ήταν μια εποχή που το θέατρο σου προκαλούσε ανασφάλεια. Τώρα όλα σου προκαλούν ανασφάλεια. Ο, τι επάγγελμα και να διαλέξεις. Μακάρι να πάρεις 15 πτυχία, μεγαλύτερη ανασφάλεια θα έχουν οι δικοί σου γιατί τότε, όταν είσαι overqualified και έχεις περισσότερες γνώσεις από του μέσου ανθρώπου, δε μπορείς να βρεις δουλειά πουθενά πια. Είμαστε ακριβώς στην εποχή της μετάβασης.
- Πριν κλείσουμε την κουβέντα μας, θα ήθελα να μου πείτε τα σχέδιά σας για την επόμενη σαιζόν…
- Την επόμενη σαιζόν θα ανεβάσω ένα έργο που έχω αγαπήσει πάρα πολύ. Τένεσι Ουίλιαμς «Το γλυκό πουλί της νιότης». Είμαστε ακόμα στη διαδικασία της διανομής. Δεν μπορώ να πω τίποτε άλλο εκτός από το ότι αυτό είναι το έργο. Η σκηνοθέτης είναι η Νικαίτη Κοντούρη, την οποία λατρεύω. Έχουμε δουλέψει στο παρελθόν μαζί, όχι στο ίδιο έργο, αλλά στο ίδιο θέατρο. Έχουμε την ίδια αφετηρία μόρφωσης και ψυχής, ως προς το πώς αντιμετωπίζουμε το σήμερα και την τέχνη. Και νομίζω ότι θα είναι μια παράσταση πολύ ουσιαστική. Δε θα πω τη λέξη καινούρια, γιατί δε μ’ αρέσει πια αυτό το « είναι προχωρημένο». Γιατί αρχίζει αυτό να γίνεται ένας καταναγκασμός στους νέους ανθρώπους και για να κάνουν προχωρημένο κάτι, κάνουν κάτι που δεν έχει νόημα. Είναι κούφιο. Είναι σχηματικό. Η εκκίνηση όλων των καλλιτεχνών δημιουργών, είναι να γίνει η παράσταση ουσιαστική με όλη τη σημασία της λέξης. Ο, τι είναι ουσιαστικό, δε μπορεί να είναι παλιό, αλλά είναι πολύ καινούριο. Ενώ ο, τι είναι καινούριο απλά για να είναι καινούριο, είναι κενό από κάτω. Είναι κάνω ας πούμε δήθεν κάτι ακαταλαβίστικο για να με θεωρήσουν προχωρημένο. Οι νέοι δημιουργοί πρέπει να φύγουν από αυτό το φόβο. Όπως κι εγώ όταν ήμουν μικρή έφυγα από το φόβο που υπήρχε τότε… Έλεγαν τότε, το ποιοτικό θέατρο και το εμπορικό. Δεν κατάλαβα ποτέ αυτή τη διαφορά. Δηλαδή η αρχαία τραγωδία που είναι ποιοτικό θέατρο, δεν πρέπει να είναι εμπορικό; Πρέπει να τη βλέπει ένας από κάτω; Και όταν άκουσα και έναν πολύ δυνατό Έλληνα συγγραφέα να λέει: «Κινδυνεύω να θεωρηθώ εμπορικός.», κατατρόμαξα! Γι’ αυτό και δεν δίστασα λεπτό, βγάζοντας τη Σχολή του Θεάτρου Τέχνης και μια σχολή στο Λονδίνο, να έρθω και να παίξω στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο, ρεπερτόριο στο θέατρο, μπουλβάρ, την άλλη ώρα κωμωδία, την άλλη ώρα κάτι κλασσικό… δεν είχα αυτό το θέμα. Ο διαχωρισμός του ποιοτικού από το εμπορικό της εποχής μου, είναι τώρα κάτι άλλο. Παλιό και καινούριο. Παλιακό και προχωρημένο. Για μένα το προχωρημένο είναι το ουσιώδες. Αυτό τα λέει όλα και στη στάση ζωής ακόμα…